الآثار القانونية لتحديد المركز القانوني للطرف الخاص في نظام التخصيص السعودي / The Legal Implications of Determining the Legal Status of the Private Contracting Entity under the Saudi Privatization Law

نوع المستند : المقالة الأصلية

المؤلف

جامعة أم القرى

المستخلص

يسعى البحث لتجلية مركز الطرف الخاص القانوني-شركة التخصيص- بحيث يعالج إشكالية واقعية تتعلق بتمييز العقود الإدارية عن عقود التخصيص وموقع الطرف الخاص ضمنها. حيث يتمتع الطرف الخاص ببعض امتيازات جهة الإدارة عند تسييره للمرافق العامة وذلك مثل وضع الشروط الاستثنائية، وقد حاول البحث استجلاء الحالات التي يتم التعامل فيها مع الطرف الخاص على أساس القواعد الناظمة للقضاء الإداري، والحالات التي يتم التعامل معه على أساس قواعد القانون المدني والتجاري، والأثر الناتج عن تحديد مركزه في علاقاته القانونية مع الأشخاص الطبيعيين والمعنويين وجهة الإدارة وما يستتبعه من بيان النظامِ الحاكمِ والاختصاصِ القضائي وآثار تفويض الصلاحيات؛ وذلك فيما لم ينص عليه المنظم السعودي بحكم خاص وفقا لطبيعة التعاقد في مشاريع التخصيص.
 
The paper aims to clarify the legal status of the private party - the privatization company- in enjoying certain administrative authority privileges when managing public utilities, such as imposing exceptional conditions. The paper seeks to identify the cases in which the private party is governed by the rules of administrative jurisdiction and those cases in which it is subject to civil and commercial law. Additionally, the study examines the legal implications of determining its status in its relationships with individuals, legal entities, and the administrative power, including the governing legal framework, judicial jurisdiction, and the effects of delegated powers. This analysis is conducted in areas where the Saudi regulator has not provided specific provisions, in accordance with the nature of contracts in privatization projects.

الكلمات الرئيسية

الموضوعات الرئيسية


  1. الأسس العامة للعقود الإدارية، د. عبد العزيز خليفة، دار الكتب القانونية، 2005
  2. العقود الإدارية، ماجد بن راغب الحلو، دار الجامعة الجديدة
  3. العقود الإدارية في النظام السعودي، د. أحمد بن محمد العجمي، دار الإجادة، 1442هــ
  4. العقود الإدارية في ضوء نظام المنافسات والمشتريات الحكومية، د. سالم بن صالح المطوع، 1441
  5. القواعد المنظمة للعقود الإدارية وتطبيقاتها في المملكة، د. عبد الله الوهيبي، الطبعة الثانية، 1429 هـ، مكتبة جرير
  6. الكليات، لأبي البقاء أيوب الكفوي الحنفي، تحقيق عدنان درويش- محمد المصري- مؤسسة الرسالة- بيروت
  7. المبدع في شرح المقنع، برهان الدين ابن مفلح، دار الكتب العلمية
  8. المدخل لدراسة الأنظمة، د. علي الصالحي، ود. مجدي المرعشي، دار طيبة الخضراء
  9. المرجع في العقود الإدارية، حمدي العجمي، مركز البحوث والدراسات معهد الإدارة العامة 1439 هـ
  • المغني، ابن قدامة، مؤسسة الرسالة
  • النظرية العامة للقانون، د. سمير تناغو، منشأة المعارف، 1995
  • النظرية العامة للقرارات الإدارية، د. سليمان الطماوي، دار الفكر العربي
  • الوجيز في العقود الإدارية في النظام السعودي، محمد أحمد العجمي، دار الإجادة
  • سلطة القاضي في تعديل مضمون عقد الإذعان، علي مصبح الحيصة، رسالة ماجستير، جامعة الشرق الأوسط
  • مختار الصحاح، لأبي عبد الله محمد الرازي (ت ٦٦٦هـ)، تحقيق: يوسف الشيخ محمد، المكتبة العصرية - الدار النموذجية، بيروت، الطبعة الخامسة، ١٤٢٠هـ / ١٩٩٩م
  • معجم اللغة العربية المعاصرة
  • نظرة عامة على قضية الخصخصة: مفهوم وطرق الخصخصة، أحمد عبد الوهاب، 2014، المركز المصري لدراسات السياسات العامة

الأنظمة واللوائح:

  • القواعد المنظمة للتخصيص الصادرة عن المركز الوطني للتخصيص
  • نظام التخصيص الصادر بالمرسوم الملكي رقم (م/63) وتاريخ: 5/ 8/1442هــ
  • اللائحة التنفيذية لنظام التخصيص
  • نظام الشركات الصادر بالمرسوم الملكي رقم (م/132) وتاريخ 1/ 12/ 1443 هـ
  • نظام المعاملات المدنية الصادر بالمرسوم الملكي رقم (م/191) وتاريخ 39/ 11/ 1444هــ
  • القواعد المنظمة للتخصيص
  • لائحة تنظيم سلوكيات وأخلاقيات القائمين على تطبيق نظام المنافسات والمشتريات الحكومية ولائحته التنفيذية الصادر بقرار مجلس الوزراء رقم ٥٣٧ وتاريخ ٢١/٨/١٤٤١ هـ
  • نظام العمل الصادر بالمرسوم الملكي رقم م/51 وتاريخ 23 / 8 / 1426
  • نظام هيئة الرقابة ومكافحة الفساد الصادر بالمرسوم الملكي رقم (م/25) وتاريخ 1446/1/23هــ
  • لائحة رقابة ديوان المراقبة العام على المؤسسات الخاصة والشركات التي تساهم الدولة في رأسمالها أو تضمن لها حدا أدنى من الأرباح (لائحة رقابة الديوان العام للمحاسبة)

الروابط:

  • برنامج التخصيص ضمن رؤية السعودية 2030

رابط البرنامج:

https://www.vision2030.gov.sa/ar/vision-2030/vrp/privatization-program/

  • مدونة السوابق القضائية

رابط المدونة

https://laws.boe.gov.sa/BoeLaws/Laws/LawDetails/8af67ec1-6776-4f67-abb4-ad0900eadf2f/1

  • الاستراتيجية الوطنية للتخصيص:

 https://www.vision2030.gov.sa/ar/vision-2030/vrp/privatization-program/

 

IIII

 

References:

 

  • al'usus alama lileuqud al'iidaria, du. eabd aleaziz khalifata, dar alkutub alqanuniati, 2005
  • aleuqud al'iidariati, majid bin raghib alhulu, dar aljamieat aljadida
  • aleuqud al'iidariat fi alnizam alsueudii, du. 'ahmad bin muhamad aleajmii, dar al'iijadati, 1442hi
  • aleuqud al'iidariat fi daw' nizam almunafasat walmushtarayat alhukumiati, du. salim bin salih almutawiea, 1441
  • alqawaeid almunazimat lileuqud al'iidariat watatbiqatuha fi almamlakati, du. eabd allh alwuhibi, altabeat althaaniatu, 1429 ha, maktabat jarir
  • alkilyati, li'abi albaqa' 'ayuwb alkafawi alhanafii, tahqiq eadnan darwish- muhamad almasri- muasasat alrisalati- bayrut
  • almubdie fi sharh almuqanaea, burhan aldiyn abn muflihi, dar alkutub aleilmia
  • almadkhal lidirasat al'anzimati, di. ealii alsaalihi, wada. majdi almareashi, dar tibat alkhadra'
  • almarjie fi aleuqud al'iidariati, hamdi aleajami, markaz albuhuth waldirasat maehad al'iidarat aleamat 1439 hu
  • almighni, abn qudamatin, muasasat alrisala
  • alnazariat aleamat lilqanuni, du. samir tanaghu, munsha'at almaearifi, 1995
  • alnazariat aleamat lilqararat al'iidariati, du. sulayman altamawi, dar alfikr alearabii
  • alwjiz fi aleuqud al'iidariat fi alnizam alsueudii, muhamad 'ahmad aleajamii, dar al'iijada
  • sultat alqadi fi taedil madmun eaqd al'iidheani, eali misbah alhaysat, risalat majistir, jamieat alsharq al'awsat
  • mukhtar alsahahi, li'abi eabd allah muhamad alraazi (t 666hi), tahqiqu: yusif alshaykh muhamadu, almaktabat aleasriat - aldaar alnamudhajiatu, bayrut, altabeat alkhamisati, 1420h / 1999m
  • muejam allughat alearabiat almueasira
  • nazrat eamat ealaa qadiat alkhaskhasati: mafhum waturuq alkhaskhasati, 'ahmad eabd alwahaabi, 2014, almarkaz almisrii lidirasat alsiyasat aleama

 

al'anzima wallawayih:

  • alqawaeid almunazimat liltakhsis alsaadirat ean almarkaz alwatanii liltakhsis
  • nizam altakhsis alsaadir bialmarsum almalakii raqm (m/63) watarikhi: 5/ 8/1442hi
  • allaayihat altanfidhiat linizam altakhsis
  • nizam alsharikat alsaadir bialmarsum almalakii raqm (m/132) watarikh 1/ 12/ 1443 hu
  • nizam almueamalat almadaniat alsaadir bialmarsum almalakii raqm (m/191) watarikh 39/ 11/ 1444hi
  • alqawaeid almunazimat liltakhsis
  • layihat tanzim sulukiaat wa'akhlaqiaat alqayimin ealaa tatbiq nizam almunafasat walmushtarayat alhukumiat walayihatih altanfidhiat alsaadir biqarar majlis alwuzara' raqm 537 watarikh 21/8/1441 hu
  • nizam aleamal alsaadir bialmarsum almalakii raqm ma/51 watarikh 23 / 8 / 1426
  • nizam hayyat alraqabat wamukafahat alfasad alsaadir bialmarsum almalakii raqm (m/25) watarikh 1446/1/23hi
  • layihat raqabat diwan almuraqabat aleami ealaa almuasasat alkhasat walsharikat alati tusahim aldawlat fi rasimaliha 'aw tadaman laha hadana 'adnaa min al'arbah (layihat raqabat aldiywan aleami lilmuhasabati)

alrawabit:

  • barnamaj altakhsis dimn ruyat alsueudiat 2030

rabit albarnamaj:

https://www.vision2030.gov.sa/ar/vision-2030/vrp/privatization-program/

  • mdunat alsawabiq alqadayiya

rabit almudawana

https://laws.boe.gov.sa/BoeLaws/Laws/LawDetails/8af67ec1-6776-4f67-abb4-ad0900eadf2f/1

  • alastiratijia alwatania liltakhsis:

https://www.vision2030.gov.sa/ar/vision-2030/vrp/privatization-program/